Financial Times'a göre, İsrail, İran'a ait insansız hava araçları ve füze yağmuruna karşı koymak üzere hava savunma uçaklarını fırlattığında saat 02:00'den hemen önceydi. Sirenler ve patlamalar Kudüs, Güney Nakab ve kuzey sınır bölgesinde çınladı.
Mermi cephaneliğinin kendilerine doğru geldiği konusunda ilk kez uyarıldıktan sonra birkaç saat boyunca endişeyle bekleyen İsrailliler güvenli odalara ya da sığınaklara koştu.
İki ezeli düşman arasında kırk yılı aşkın bir süredir devam eden düşmanlığın ardından İsrail ilk kez İran'dan doğrudan bir saldırıya maruz kaldı. Bu durum Orta Doğu'yu, Hamas'ın 7 Ekim'deki saldırısının İsrail'in Gazze'deki misilleme savaşını tetiklemesinden bu yana Batılı ve Arap liderlerin korktuğu bölgesel çatışmaya daha da yaklaştırdı.
Şimdi tüm gözler, Hamas saldırısından sonra hala öfkeli, travmalı ve tam bir savaş modunda olan İsrail'in topraklarına yapılan bu eşi benzeri görülmemiş saldırıya nasıl karşılık vereceğine çevrilmiş durumda.
İsrail'in 1 Nisan'da İslam Cumhuriyeti'nin Şam'daki konsolosluk binasını hedef alan, Devrim Muhafızları'nın üst düzey komutanlarını öldüren ve Tahran'ın egemenlik alanı olarak gördüğü bölgeyi vuran saldırısından bu yana İran'ın bir tür misilleme yapacağının sinyalleri veriliyordu.
Ancak saldırı gerçekleştiğinde beklenenden çok daha büyüktü: 300'den fazla insansız hava aracı, balistik füze ve seyir füzesi birden fazla cepheden İsrail'e fırlatıldı.
İsrail ordusu, ABD öncülüğündeki destekle hava savunma sistemlerinin mermilerin güya "yüzde 99'unu" etkisiz hale getirebildiğini iddia etti. Fiziksel hasar sınırlı görünüyor ve herhangi bir ölüm vakası rapor edilmedi.
Ancak İslam Cumhuriyeti böylesine büyük bir yaylım ateşi başlatarak bir mesaj verdi: İsrail'le doğrudan karşı karşıya gelerek ve potansiyel olarak ABD'yi savaşa çekerek kendi güvenliğini riske atmaya istekliydi.
Bu, Batı'nın ve Arapların bölgedeki çatışmaları yatıştırma ve Gazze'deki savaşı sona erdirme umutlarına ağır bir darbe indirdi.
İranlı liderler altı ay boyunca İsrail ve ABD ile doğrudan çatışmaya girmekten ya da istikrarsızlığı körüklerken bile tam anlamıyla bölgesel bir çatışmadan kaçınmaya çalıştıklarını açıkça ortaya koydular.
İran bunun yerine İsrail'e olan düşmanlığını Direniş Ekseni olarak adlandırılan ve Lübnan Hizbullahı, Irak ve Suriye'deki milisler, Yemen'deki Husi isyancılar ve Hamas'ı da içeren Tahran destekli bölgesel militanlar ağı üzerinden yansıtmaktan memnun görünüyordu.
Analistlere göre İran'ın önceliği çatışmadan uzak durarak İslami rejimin hayatta kalmasını sağlamaktı.
İran destekli milislerin Ürdün-Suriye sınırındaki bir Amerikan üssüne insansız hava aracıyla düzenlediği saldırıda üç ABD askerinin öldüğü Ocak ayının sonlarından bu yana Tahran'ın bölgedeki çatışmaları yatıştırmaya çalıştığına dair işaretler bile vardı.
Irak ve Suriye'deki Amerikan birliklerine karşı 7 Ekim'den sonra 160'tan fazla insansız hava aracı ve roket saldırısı düzenleyen Iraklı milisler, İsrail'e karşı saldırılar düzenlediklerini iddia etmeye devam etseler de Şubat ayından bu yana ABD güçlerine yönelik saldırılarını durdurmuşlardı.
İran Ocak ayında Umman'da ABD ile dolaylı görüşmeler gerçekleştirdi. Ancak Tahran'ın hesapları 1 Nisan'da Şam'daki diplomatik misyonuna yapılan saldırının ardından değişti. Saldırı, İsrail'in İran'la uzun süredir devam eden gölge savaşında bahisleri yükselttiğinin sinyalini verdi ve İran'ın güçlü Devrim Muhafızları'na küçük düşürücü bir darbe daha indirdi.
İsrail'in 7 Ekim'den bu yana Suriye'ye düzenlediği şüpheli saldırılarda daha önce 10'dan fazla komutan ve askeri danışman öldürülmüştü. Tahran'da, aralarında iki üst düzey komutanın da bulunduğu yedi muhafızın ölümüne neden olan Şam saldırısı, İsrail'in çok ileri giden bir provokasyonu olarak değerlendirildi.
Nasıl ki İsrail Hamas'ın saldırısıyla soğukkanlı bir şekilde yakalandıktan sonra caydırıcılığını yeniden tesis etmeye çalıştıysa, İslami rejim de kendi iç seçmenlerine ya da bölgesel vekillerine zayıf görünmek istemediğinden şimdi aynı şeyi yapmaya çalışıyor. Ancak sonuç caydırıcılıktan ziyade muhtemelen şiddetin tırmanması olacaktır diye düşünülüyor.
Kilit nokta Benjamin Netanyahu'nun aşırı sağcı hükümetinin nasıl ve ne zaman karşılık vereceği ve gerilimi kontrol altına almak isteyen ancak İsrail'e "demir gibi" destek vermeye kararlı olan ABD'nin müttefikini dizginleyip dizginleyemeyeceği olacak.
İsrail'de 7 Ekim saldırısının ardından Hamas'ın varoluşsal bir tehdit oluşturduğu değil, Yahudi devletinin zayıf ve savunmasız görünmesi halinde İran ve vekillerinin tehdit oluşturacağı düşüncesi hakimdi.
İsrail'in bakış açısına göre Hamas bir boşlukta hareket etmiyordu. Aksine Tahran'ı, Filistinli İslamcı grubun ve 7 Ekim'den bu yana İsrail'e karşı çok sayıda saldırı başlatan bölgedeki diğer İsrail karşıtı militan grupların kukla efendisi olarak görüyor.
O tarihten bu yana geçen aylarda İsrail'in amacı askeri caydırıcılığını yeniden tesis etmek ve İran'a Ortadoğu'daki yazılı olmayan kuralların alt üst olduğu mesajını vermekti: Sadece Gazze'de Hamas'ı vurmakla kalmayacak, aynı zamanda Yahudi devletini tehdit eden İran destekli diğer militanları da zayıflatmak için gerilimi tırmandırmaya hazırdı.
Başka bir zaman olsa, Hizbullah ile İsrail arasındaki yoğun sınır çatışmaları tam anlamıyla bir çatışma olarak değerlendirilirdi. İsrail saldırıları 250'den fazla Hizbullah savaşçısını öldürdü ki bu sayı 2006'da Yahudi devletiyle yaptığı savaşta öldürülen savaşçı sayısına yakın.
Ancak bugünkü bağlamda, her iki taraf da görünmez kırmızı çizgilerin ötesinde birbirlerinin topraklarına daha da derinlemesine saldırmış olsa bile, şimdiye kadar kontrol altına alınmış olarak kabul edildi.
İran'ın İsrail'e yönelik saldırısı aslında oyunun eski kurallarını yeniden tesis etmeye yönelik bir girişimdi. Ancak bunun İsrail'e, İran'ın en güçlü ve önemli vekili olan Hizbullah ile çatışmayı daha da tırmandırması için daha büyük bir motivasyon sağlaması endişe yaratacaktır.
Chatham House Orta Doğu Direktörü Sanam Vakil, İran'ın kumar oynadığını, ancak saldırıyı başlatmasaydı İsrail'in İran'ın ve vekillerinin, özellikle de Hizbullah'ın güçlerini zayıflatmaya çalışmayı sürdüreceğine inandığını söyledi.
Vakil, "Kırmızı çizgileri yeniden vurgulamaya ve caydırıcı kabiliyetin bir kısmını geri kazanmaya çalışmadan, İsrail'in damla damla aşağılama kampanyasının görünürde bir sonu yoktu" dedi. Vakil'e göre pek çok şey İsrail'in vereceği yanıta bağlı. O "gerilimi daha da tırmandırıp nükleer tesisleri vurmaya karar verirse, yeni bir bölgeye girmiş oluruz". diye düşünüyor.
Eğer tam anlamıyla bölgesel bir çatışma patlak verirse, bunun geniş kapsamlı yansımaları olacaktır. İsrail'in konvansiyonel silahlarından yoksun olan İran, düşmanlarına ve müttefiklerine saldırmak için muhafızları ve direniş eksenini kullanarak uzun zamandır asimetrik bir savaş stratejisi geliştirdi.
Daha önceki gerginlik dönemlerinde İranlı sertlik yanlıları sık sık deniz yoluyla taşınan petrolün üçte birinin geçtiği Hürmüz Boğazı'ndan yapılan nakliyatı engellemekle tehdit ediyorlardı. İran güçleri Cumartesi günü boğaz yakınlarında İsrail bağlantılı bir konteyner gemisine el koydu. Orta Doğu 7 Ekim'den bu yana aşağı doğru bir sarmal içinde. Daha da dikleşti ve çok daha tehlikeli bir hal aldı.
YDH
